Geschiedenis
Ons huis: indien de muren konden spreken
De historie van Ons Huis start in het midden van de 19de eeuw. De toenmalige deken, Albertus Eugenius Vermeulen kon in 1832 de grond kopen waarop ooit een kasteel gestaan had. Die site bevond zich in de buurt van de kerk en was eigendom van Pieter Bortier. Deken Vermeulen, een man met een visie, tastte diep in zijn eigen geldbeugel om voor de Gistelse gemeenschap een patrimonium te verwerven. De kerk had immers, in de nasleep van de Franse revolutie (1789), haar goederen verloren. Met een deel van de gronden werd de marktplaats omgevormd tot een ruim vierkant, zoals het tot op vandaag gebleven is. Een tweede deel werd gebruikt om het kerkhof uit te breiden. Dat is het huidige stadspark. Het derde deel werd voorbestemd om er parochiale gebouwen op te bouwen.
Op het einde van de 19de eeuw werd aldus een flink gebouw opgetrokken dat de niet mis te verstane naam "De Katholieke Jonkheid" (foto) meekreeg. Dat werd overigens levensgroot geschilderd op een uithangbord. De bijhorende drinkgelegenheid kreeg de naam Ons Huis. Enkele generaties lang was het café Ons Huis een begrip in Gistel en de wijde omgeving. Talrijke verenigingen waren er gevestigd. In een niet zover verleden kwam bijvoorbeeld Nikei er elke vrijdagavond schaken en was de bovenzaal de thuishaven van een bloeiende pingpongclub die doordrong tot de nationale reeksen. Eén keer per jaar werd de grote feestzaal voorbehouden voor de vogelshow ter gelegenheid van de september kermis. Ook werden er talrijke bokswedstrijden georganiseerd, onder meer met Belgisch kampioen Bernard. Er werd ook toneel gespeeld door De Gulden Toren en ook wel door de K.S.A. Ons Huis was ook een cinemazaal. 'Kinema' stond er reuzengroot geschreven boven de ingang.
Het verhaal over Ons Huis zou onvolledig zijn als de Koninklijke Harmonie Eendracht en Kunstliefde niet zou vermeld worden. Elke zondagvoormiddag repeteert de harmonie tot op vandaag in De Burcht, zoals de grote zaal van Ons Huis thans genoemd wordt.
Merkwaardig is dat van 1921 tot 1932 er een heuse vakschool gevestigd was in het complex. Alfred Ronse, toen schepen en later burgemeester, zag er een kans in om voor werkgelegenheid te zorgen. Samen met stadsecretaris Gustaaf Boudolf had hij 'Les ateliers de Ghistelles' opgericht en om geschoolde vakmensen op te leiden was er een vakschool nodig. De school bestond uit zes lokalen: een centrale voor levering van elektriciteit, een smederij, een draaierij, een paswerkerij, een tekenklas en een afdeling houtbewerking.
Onder deken Gyselen werd , begin de jaren zeventig, de zaal Ons Huis grondig gerenoveerd en onder meer versierd met een mooi kunstwerk. Beeldhouwer Lieven Debrabandere bouwde een drieledig beeld op dat de wording van de mens vertolkt. Ook na de huidige werkzaamheden kreeg de beeldengroep een prominente plaats.
In 1977 werd het gedeelte van Ons Huis, gelegen op de markt, verkocht. Voor de sloop werd het pand onder meer nog verhuurd aan een kledingszaak en de bovenzaal werd door de balletgroep Gestellae omgevormd tot een volwaardige dansstudio.
Het verhaal over De Katholieke Jonkheid zonder met een woord te reppen over het jeugdheem of het parochiecentrum? Ondenkbaar! Er mag op gewezen worden dat in het parochiecentrum de aanzet gegeven werd tot het Godelievemuseum. Dat verhuisde later naar een mooie locatie in de abdij Ten Putte. En dan is er nog de bibliotheek die ook in het parochiecentrum onderdak vond. Met veel enthousiasme en veel vrijwilligers werd de bib tot bloei gebracht. Met een boekenbeurs in Ons Huis als jaarlijks hoogtepunt. Op 1 januari 1994 hield de Vrije Openbare Bibliotheek op te bestaan. De toenmalige schepen van cultuur had de opdracht om de vrije bibliotheken van Gistel, Moere, Snaaskerke en Zevekote, conform het bib-decreet, om te vormen tot een gemeentelijke bibliotheek. Een taak die leidde tot de bouw van de huidige bibliotheek in het Warandepark.
Arnold Naert.